Werkbezoek Pastoraal Fonds aan Roemenië van 12 t/m 16 september 2024

Op donderdag 12 september verzamelt zich ’s morgens vroeg de delegatie van het Pastoraal Fonds, die bestaat uit Rob Gerrits, Wim Kersbergen (ook tolk) en Jan Lindhout bij het NS station in Sassenheim om vervolgens de trein naar Schiphol te nemen. Vandaar vliegen we naar Budapest. Op de luchthaven aangekomen, gaan we naar de balie van het autoverhuurbedrijf om de vooraf gehuurde auto in ontvangst te nemen.

Na een voorspoedige autorit van ongeveer 4 uur arriveren we in Tileagd in Roemenië bij het dominees echtpaar István en Edit Szoboszlai-Gaspar, waar we hartelijk worden ontvangen. We drinken een kopje koffie en nuttigen een heerlijke warme maaltijd, bereid door Emése, lid van de kerkenraad en tevens kok voor deze gelegenheid. We praten niet alleen gezellig over wat we het afgelopen jaar hebben beleefd en gedaan, maar ook over de toestand in de wereld (o.a. de oorlog in Oekraïne en de Gaza strook) en de problemen in Roemenië. Eén van de problemen waar we in Nederland mee worstelen, namelijk het vluchtelingenvraagstuk, schijnt zich in Roemenië nagenoeg niet voor te doen, simpelweg omdat de vluchtelingen liever niet naar Roemenië komen.

Door de warme en droge zomer zijn heel wat problemen ontstaan, met name voor de mensen met een relatief klein stukje grond, waarop veel mensen mais verbouwen. Door de droogte is vrijwel hun hele oogst mislukt. Het gevolg is, dat deze mensen daardoor geen voer hebben voor het vee en het voer gekocht moeten worden. Daar de oogst schaars is, betekent dit ook hoge prijzen.
Ook hier, zo horen we van de dominee, komen steeds minder mensen naar de kerk. Hij preekt soms slechts voor 20 à 30 personen, hetgeen ook hem frustreert. Desondanks blijft hij optimistisch omdat hij ooit bij zijn afstuderen heeft meegekregen “een zaaier” te zijn.

Op vrijdag (de 13^e) bezoeken we om 9:00 uur eerst de Middenschool. Hier worden we welkom geheten door de directrice van de school mevrouw Popus Cornelia en Edit, de echtgenote van de dominee, die hier les geeft. De directrice bedankt ons voor de financiële bijdrage voor het (jaarlijkse) bezoek van een aantal leerlingen aan de universiteit van Timișoara. Gebleken is dat een dergelijk bezoek een positief effect heeft op de studieresultaten van de leerlingen die mee zijn geweest en dat er een duidelijk verschil is met de leerlingen die niet zij mee geweest. Naast een bezoek aan de faculteit natuurkunde hebben de leerlingen ook het Experimentarium bezocht, waar de leerlingen diverse natuurkundeproeven hebben gedaan. De reis is afgesloten met een bezoek aan de Orthodoxe kathedraal in Timișoara.

Graag wil de school financieel worden ondersteunt met de aankoop van chemische stoffen en instrumenten die nodig zijn voor natuurkunde, scheikunde en biologie proeven in het laboratorium.
De directrice laat weten dat het Pastoraal Fonds binnenkort een aanvraag voor financiële ondersteuning van de school kan verwachten middels het bekende aanvraagformulier.

Nadat we een rondje door de school hebben gelopen en de nieuwe wandschilderingen hebben bekeken,
gaan we ook naar het scheikundelokaal om het door het Pastoraal Fonds betaalde les- en oefenmateriaal te bekijken.

Hierna bespreken we onze vragen onder het genot van een kopje koffie en/of een glas frisdrank. We nemen afscheid en gaan lopend naar de kleuterschool.

Naast de kleuterschool staat een aantal tafeltennistafels, maar er wordt niet gespeeld. De reden is dat er geen pingpongballetjes en geen tafeltennis batjes zijn. (N.B. met het transport van hulpgoederen in december 2024 zijn deze artikelen meegegeven).

In de kleuterschool bekijken we verschillende lokalen en begroeten we de kinderen, hetgeen ook door hen wordt  beantwoord. Naast de kleuterschool staat een oud schoolgebouw, dat nog steeds wordt gebruikt. In 2023 was er sprake van dat dit gebouw zal worden afgebroken en plaats zal maken voor een nieuw gebouw. Maar de overheid heeft momenteel onvoldoende financiële middelen en het plan is op de lange baan geschoven.
Nadat we afscheid van de leerkrachten hebben genomen, bezoeken we het Gemeentehuis waar we worden opgewacht door de locoburgemeester, voor ons geen onbekende. De burgemeester laat zich verontschuldigen omdat hij onverwachts is weggeroepen. De reden van dit bezoek, zo blijkt later, is dat de Gemeente Tileagd de jaren geleden beëindigde stedenband met Sassenheim weer nieuw leven in wil blazen. We leggen de locoburgemeester uit dat de Gemeente Sassenheim jaren geleden is opgegaan in de gemeente Teylingen en dat toen ook de stedenband is beëindigd. We zeggen toe een brief aan het college te schrijven waarin we het verzoek van de gemeente Tileagd zullen aangeven.

In de middag bezoeken we het kinderhuis Kajánto Mária in Alesd, waar mevrouw Balla Julia de directrice is. (op de foto 6^e van links).  We bespreken in goede harmonie de vragen, maar al snel komt een groot pijnpunt boven drijven, namelijk de benarde financiële situatie van het Kindertehuis. Omdat er van de Overheid minder kinderen mogen worden gehuisvest, valt  een deel van de staatssteun weg en daarbij ontvangt het Kindertehuis minder inkomsten van sponsoren. Het Kindertehuis dreigt hierdoor over twee jaar niet meer over de benodigde financiële middelen te kunnen beschikken, waardoor sluiting dreigt, iets wat ons allen zeer aangrijpt. Het tekort is zo groot dat ook het Pastoraal Fonds dit niet kan opvangen. Nadat we met gemengde gevoelens afscheid hebben genomen, rijden we terug naar het SassenheimHuis (ons onderkomen deze dagen) in Tileagd en wandelen van hieruit naar de dokterspost in het dorp.

De dokter, mevrouw Szilagyi Erzsébet, heet ons hartelijk welkom. We nemen onze vragen met haar door. Zij verteld dat alle hulpgoederen die we hebben gestuurd zeer goed bruikbaar zijn. Graag zou zij de dichte deur door een deur met glas willen laten vervangen. Ook een airco in de ruimtes van de dokterspost zouden zeer welkom zijn, omdat het zomers heel erg warm wordt in de praktijkruimtes. Nadat deze verzoeken door haar zijn toegelicht keren we huiswaarts naar het SassenheimHuis.
We gebruiken onze avondmaaltijd in Oradea gezamenlijk met de dominee, de dokter en haar echtgenoot.
Voor zaterdag 14 september staat een bezoek aan de dominee in Bilghez op het programma, iets waar we enigszins tegenop zien, omdat waarschijnlijk de gezondheid van hemzelf, zijn vrouw Emma en zijn kinderen een groot deel van het gesprek zal uitmaken. Weliswaar een zeer serieus en lastig probleem, maar waar wij als Pastoraal Fonds niets aan kunnen doen.  
Als we aankomen worden we door de dominee en zijn vrouw Emma verwelkomd en drinken we gezamenlijk een kopje koffie waarna het gesprek langzaam op gang komt. We zijn nog niet toe aan de vragen maar het gesprek komt al snel op de gezondheid van zijn zoon en alle onderzoeken die hij heeft ondergaan in verschillende ziekenhuizen. Tijdens het gesprek komt de zoon ook aanzitten bij het gesprek. Ook de dochter is aanwezig. Beiden hebben we jaren niet gezien. Na deze inleiding verplaatsen we ons naar de studeerkamer van de dominee en werken hier de overige vragen in een rustige sfeer af. We zijn niet van plan hier de maaltijd te gebruiken (iets wat jarenlang de traditie was) en ook niet op het programma is opgenomen. De voorbereidingen voor de maaltijd zijn kennelijk al getroffen, waardoor we eigenlijk niets anders kunnen dan mee eten. En het is zeker geen slechte maaltijd.  Na de maaltijd nemen we afscheid en rijden terug naar Tileagd. Na een korte pauze rijden we door naar Oradea, een stad ongeveer 30 km vanaf Tileagd. Hier is een oude burcht waarin ook een museum is.

Na ’s avonds ergens in de stad te hebben gegeten, vertrekken we weer huiswaarts.

Op zondag bezoeken we traditiegetrouw de kerkdienst, waar Wim namens de andere leden van het Pastoraal Fonds in het Hongaars een kort woordje doet.

In de middag hebben we nog een gesprek met dominee Szoboszlai-Gaspar István. In  de afgelopen dagen hebben we de zonnepanelen op het SassenheimHuis gezien en ook de aangebrachte apparatuur voor de verwarming.

Volgens István werkt alles naar behoren en hebben ze er veel plezier van.
>  Door het droge en warme voorjaar, was de oogst bijna een maand eerder dan voorheen. De opbrengst was maar de helft van de opbrengst van 2023. Normaal 1200 kilo en nu maar 600 kilo. Ook ongeveer 15% van de planten heeft de warmte niet overleefd. (200 planten). De wortels werden als het ware gekookt bij het bewateren. Nieuwe planten aankopen wordt nu niet overwogen maar wel om ze meer uit elkaar te plaatsen. De prijzen lagen wel iets hoger maar dat compenseerde lang niet de lagere opbrengst. Doel is verbeteren van de kwaliteit van de planten.

>  Een wens die István heeft is het aanschaffen van een minibus (9 of 16 personen) voor het vervoeren van mensen van-naar de kerk en het vervoeren van kinderen bij uitstapjes. Voor een 16 persoonsbusje is een ander rijbewijs nodig en die is moeilijker te kopen dan een 9 persoonsbusje. Ze twijfelen nog over welk soort bus. De vraag is echter: “Wie komt op voor de kosten?”  Bij een aanschaf van een 9 persoonsbusje, ziet István geen onoverkomelijke problemen. Bij een grotere bus zijn de kosten hoger.  We praten hierover  nog wat verder. István vraagt ons om dit eerst in onze vergadering van het Pastoraal Fonds te bespreken en hem hierover daarna ons standpunt bekend te maken.

> Het vernieuwen van de keuken en de keukenapparatuur (afzuigkap, fornuis en kookplaat) is een grote wens. De magnetron is aanwezig maar wordt weinig gebruikt. Omdat de vernieuwing van de keuken ook op het lijstje staat van het Pastoraal Fonds zeggen we toe dat István een aanvraag voor financiële ondersteuning hiervoor mag indienen.  

Hierna volgt het gesprek met de voltallige kerkenraad. We hebben al met de dominee gesproken over het vervangen van de keuken. Voorts zouden de kerkenraadsleden graag de houten vloer in de kerkenraadskamer willen aanpakken. Het schuiven van stoelen (kinderdienst) stoort de kerkdienst beneden. Ook de vloer in de kerkzaal moet worden aangepakt. De vloer is mede door het gebruik van de dansgroep behoorlijk versleten.

Aansluitend aan de bijeenkomst met de kerkenraad, hebben deze mensen een buffet voor ons bereid. Elk kerkenraadslid heeft iets klaar gemaakt. Dit smaakt ons goed en de gezelligheid viert de boventoon, ondanks het probleem van de taalbarrière. Gelukkig kan Wim inspringen bij de pogingen een gesprek te voeren.

Op maandagmorgen 16 september vertrekken we weer met de auto naar Budapest om eerst de huurauto in te leveren en daarna terug te vliegen naar Amsterdam.
We kunnen terugkijken op een goede en vruchtbare reis.

Opgesteld door Jan Lindhout