Werkbezoek Pastoraal Fonds aan Roemenië van 27 september t/m 2 oktober 2014

De delegatie bestaat uit drie personen: Henk Maat, Jan Lindhout en Fred de Leeuw. Op zaterdagmorgen vertrekken we van Station Sassenheim met de trein naar Schiphol. Om kwart over tien gaan we de lucht in en komen twee uur later in Budapest aan. De gehuurde auto staat buiten voor de luchthaven voor ons klaar. Het navigatiesysteem wordt gemonteerd en we gaan op weg. Als we Debrecen via de M3 in Hongarije naderen beginnen we te twijfelen of we wel de goede richting op gaan, we willen namelijk via Oradea (Roemenië) doorrijden naar Tileagd. Het navigatiesysteem denkt daar echter anders over. We staan dan ook na enige tijd voor een grensovergang van Hongarije naar Roemenië die ons niet echt bekend voorkomt. We gaan zonder problemen de grens over en na enige tijd rijden komen we op een splitsing van de weg tussen Marghita en Oradea. Alles lijkt in orde, maar het navigatiesysteem geeft aan dat we een andere weg moeten nemen. We vertrouwen daar maar op. De uren daarna rijden we over goede, maar ook slechte wegen en zien heel veel van het binnenland van de provincie Bihor, Enigszins later als was gepland komen we bij de Reformatorische kerk in Tileagd aan. Het is een weerzien met oude bekenden: de dominee István Szoboszlai, zijn vrouw Edit en hun kinderen dochter Bogla(rka) en zoon István. Tijdens de avondmaaltijd in het SassenheimHuis wisselen we allerlei nieuwtjes uit. Het is tijd om naar bed te gaan. Net als voorgaande jaren logeren we ook in het SassenheimHuis. Alles is vertrouwd, we hoeven niets te vragen. We hebben nu ook WI-FI en kunnen zodoende ook even een berichtje naar huis sturen.

De volgende ochtend, zondagmorgen, gaan we naar de Reformatorische kerk, twee minuten lopen van het SassenheimHuis. We volgen de preek in de kerkdienst zonder daar een woord van te begrijpen, want de Hongaarse taal zijn we nog niet machtig. We zingen wel mee (fonetisch). Ook luisteren we naar een jeugdig kerkkoor dat optreedt in verband met Ouderendag (extra aandacht voor de ouderen in de kerk). Aan het einde van de dienst nodigt de dominee ons in het Engels uit om deel te nemen aan een maaltijd die speciaal voor ouderen (ouder dan 67 jaar) wordt geserveerd. In de grote zaal van het SassenheimHuis treffen we “oude” bekenden aan, o.a. Benjamin en Sarika Papp (het dominees echtpaar dat in 2003 afscheid nam). Na de maaltijd wordt er uit het liedboek gezongen, vooral door de dames.

’s Middags zijn we vrij en kunnen daarom een wandeling door het dorp maken. Er is weinig veranderd. Aan het einde van de middag is er het gesprek met de Kerkenraad van de Reformatorische kerk. Het gesprek staat in het teken van de diaconale hulp, de kledingverkoop en de proef van het tafeltje-dek-je project. Duidelijk is dat iedereen dit graag wil voortzetten, maar dat dit niet mogelijk is zonder extra geld van het Pastoraal Fonds. Alleen als de opzet aanzienlijk groter wordt, waarvoor dan eerst een nieuwe keuken gebouwd moet worden, zou het mogelijk kunnen zijn dat het wel rendabel wordt. Hiermee is echter veel geld gemoeid en is het onzeker of er dan ook voldoende klandizie is. De leden van het Pastoraal Fonds twijfelen daarom sterk aan de haalbaarheid van het project, met name omdat het Pastoraal Fonds helemaal afhankelijk is van Kringloopwinkel Op Dreef. En de inkomsten van deze kringloopwinkel zijn ook niet voorspelbaar. Zeker niet met de toenemende concurrentie in het dorp en de nabijgelegen dorpen.
Gelukkig heeft de Kerkenraad ook een voorstel blijkbaar waar wel geld aan te verdienen valt, het telen van bosbessen. Er is veel vraag vanuit de gespecialiseerde winkels en bedrijven naar bosbessen. Men wil een deel van de tuin achter de pastorie inrichten voor het telen van deze bosbessen. Er is hiervoor natuurlijk wel geld nodig, maar dan in de vorm van een lening, die met een aantal jaren zal worden afgelost.

Op maandagmorgen gaan we eerst naar de kleuterschool. In de kleuterschool moet een ruimte worden aangepast om daar de kinderen te kunnen laten eten. Het is in onze ogen een wel heel kleine ruimte, maar toch wil de schoolleiding deze ruimte gaan gebruiken, nadat een kleine verbouwing heeft plaatsgevonden. Gelukkig kost de verbouwing niet veel.

Vandaar gaan we naar een tweede locatie van de kleuterschool. In een lokaal is het parket helemaal kapot, waardoor de ruimte niet meer bruikbaar is.
De vloer wil men gaan opknappen met hulp van de ouders en met financiële hulp van het Pastoraal Fonds. Gelukkig is dit mogelijk met een kleine financiële bijdrage die direct kan worden toegezegd. De schoolleiding is hier zichtbaar blij mee. Vervolgens vertrek het gezelschap naar de lagere school. Hier treffen we een nieuwe directeur aan, die sinds 1 september 2014 in dienst is getreden. In het verleden was deze directeur werkzaam als leerkracht op de school, dus hij kent de school. Veel nieuws heeft hij niet voor ons en kunnen dus snel kijken of de lambrisering in de gangen in het bijgebouw is aangebracht. Het ziet er goed uit. Buitengekomen zien we dat met bouwwerkzaamheden bij de school is begonnen. De werkzaamheden houden in dat er toiletruimten worden gebouwd, in het verlengde van de drie gangen op de drie verdiepingen. Water en riolering is er echter nog steeds niet in Tileagd, maar als dat er is, dan heeft de school in ieder geval alles goed voorbereid.  

In de loop van de middag komt een muziekleraar naar het SassenheimHuis. Hij geeft les aan een zestal jongens en meisjes die les krijgen op de instrumenten die door Adest Musica uit Sassenheim zijn geschonken. De kinderen hebben er zichtbaar plezier in. Er komt zelfs een meisje langs om te kijken of er ook voor haar een instrument is. Helaas blijken de blaasinstrumenten net iets te groot voor haar. Een dwarsfluit zou wel kunnen, maar die is er helaas niet. We maken een groepsfoto van de blazende leerlingen. Volgend jaar hopen ze een uitvoering te kunnen geven.

Aan het eind van de middag gaan we naar de plaatselijk dokterspost en spreken daar met de dokter en haar zoon (die Engels spreekt). We komen op de dokterspost zolang het Pastoraal Fonds actief is in Tileagd. De toegestuurde medicamenten en medische artikelen kan de dokter nog steeds goed gebruiken. Dus daar blijven we mee doorgaan. Vooral loopkrukken, een loopsteun, stokken en een rolstoel kan de dokter op dit moment ook gebruiken.

Op dinsdag rijden we naar Aleşd, naar het Kindertehuis. We worden ontvangen door directeur

Eva Dénes. Gelukkig spreekt zij goed Nederlands en kunnen daarom goed van gedachten wisselen. Nu zij een jaar volop actief is als directeur in het Kindertehuis is gebleken dat het een zeer zware taak is. Daarom is haar man, predikant van de Reformatorische kerk in Aleşd, nu ook actief in het kindertehuis. Nadat alles is doorgesproken gaan we met de kinderen van het tehuis aan tafel. Voor de maaltijd wordt er door de kinderen zingend gebeden op de melodie van “Zie ginds komt de stoomboot”. Dat klinkt heel bekend in de oren. We eten hetzelfde als de kinderen en het smaakt heerlijk. Opvallend is dat alles gelijkelijk wordt verdeeld, een extra schepje of kippenpootje geeft direct rumoer aan tafel. Uiteindelijk wordt ook dit kippenpootje eerlijk verdeeld. 

Na de maaltijd rijden we naar het ziekenhuis van Marghita, over een weg die we al eerder hebben gereden. Het komt bekend voor, ook de kuilen en de bulten in de weg. In het ziekenhuis worden we hartelijk ontvangen door de Hongaars sprekende manager en een Engelssprekende kinderarts. We spreken over de 250 matrassen die middels de Rotary Voorhout vanuit Oostenrijk naar dit ziekenhuis zullen worden gestuurd. Het Pastoraal Fonds heeft hierbij als aangever/intermediair gediend. (Een week na ons bezoek zijn de matrassen afgeleverd).

De leuze van de kinderarts met betrekking tot het ziekenhuis is: Wij kunnen alles gebruiken”. Dat wordt later gedemonstreerd als hij de Eerste Hulppost van het ziekenhuis laat zien. Een mooie nieuwe aanbouw bekostigd door de Staat, maar geen noodzakelijke inventaris. De Eerste Hulppost kan voorlopig niet worden gebruikt. Tijdens de rondleiding worden ons telkens zaken getoond die moeten worden vervangen. Dus laat maar komen.  

Aan het einde van de rondleiding wordt een foto gemaakt, een verhaaltje geschreven in het intekenboek en dan verteld hij ons dat het Pastoraal Fonds met het logo in de Hall of Fame wordt gezet. Dat is de grote vergaderzaal waar een speciale hoek is waar belangrijke donateurs van het ziekenhuis worden gepresenteerd. Een hele eer!

Onze volgende stop is Bilghez. We gaan naar Nico en Anemieke die ook in Bilghez verblijven. Het is leuk als je bekenden ziet op zo’n grote afstand van Sassenheim. ’s-Avonds eten we “moeders eer”, nadat we natuurlijk eerst een glaasje van de volksdrank hebben genoten. We praten elkaar bij in het Nederlands.

De volgende ochtend gaan we eerst lopend naar de kleuterschool. Daar treffen we tien kinderen aan in één lokaal, de groepen één t/m vier zitten namelijk in één klas. We hebben een tweetal dozen met lesmateriaal die we daar achterlaten bij de schooljuffrouw, die Engels spreekt. In een tweede lokaaltje zitten de zes kleuters en een juf. Daarna naar de dominee van Bilghez, István Rusza en zijn vrouw Emma. Na wat wetenswaardigheden te hebben doorgesproken in het Duits gaan we praten over de zaken waarbij ook het Pastoraal Fonds betrokken is, zoals de diaconale steun, de verkoop van kleding, het vervoer van kinderen naar de school in het nabijgelegen Simleu en de niet gehonoreerde projectaanvragen.
Na de middagmaaltijd maken we wandeling door het dorp en ontvangen van een inwoner een aantal mispels, vruchten. (Inmiddels weten we ook waar de uitdrukking vandaan komt).

Na de wandeling gaan we naar een klooster nabij Simleu: Mănăstirea “Sfânta Treime” de la Bic”. We worden ontvangen door een Moeder Overste die ons doet denken aan de ’’Sound of Music”. Een Engelssprekende non begeleidt ons eerste naar een prachtige Orthodoxe kerk, daarna naar een zeer oude houten kerk. Overal zijn veel bloemen en planten. Ook aan het hoofdgebouw hangen veel bloemenbakken. We komen even tot rust.
In de namiddag gaan we met z’n allen weer naar naar de pastorie, waar we gezellig het avondeten nuttigen. De voertaal is Nederlands, Duits en enkele woorden Hongaars. Maar lachen doen we wel, dat is gelukkig niet taalgebonden.

De volgende ochtend rijden we rond tien uur weg uit Bilghez richting Budapest. De hele reis verloopt heel goed zodat we tijdig bij het vliegveld van Budapest aankomen. We zijn zo vroeg dat we bijna zo door kunnen lopen, op de controles natuurlijk na. Rond 19 uur komen we veilig op Schiphol aan, waarna we op de trein stappen.  In Sassenheim worden we netjes met een auto van het station gehaald. De reis naar Roemenië in 2014 zit er weer „veilig” op.

Nawoord
In de verschillende gesprekken blijkt heel duidelijk dat voor een groot aantal zaken het geld ontbreekt om deze te realiseren. De kerken in Tileagd en Bilghez hebben te maken met een teruglopende belangstelling, waardoor de kerkelijke inkomsten minder worden. Ook de overheid ontbreekt het aan middelen. Daarbij komt nog dat veel zaken afhangen van de politieke partij die aan de macht is.

Het Pastoraal Fonds hoopt te kunnen blijven doorgaan met het op kleine schaal helpen van de mensen in Roemenië. Daarbij is het geheel afhankelijk van de inkomsten van Kringloopwinkel Op Dreef, de vazen in de beide Protestantse kerken en van giften.
We hopen dat de lezers van dit reisverslag het werk van het Pastoraal Fonds blijven steunen.

Henk Maat
Voorzitter Pastoraal Fonds.