Werkbezoek Pastoraal Fonds aan Roemenië van 24 t/m 28 september 2019

Dinsdagmorgen 24 september 2019 vertrekken wij, Ina van Laar, Jan Lindhout, Rob Gerrits, Teunis Buursema en Bram Hofland vroeg in de morgen met de trein vanuit Sassenheim naar Schiphol. Henk Maat de voorzitter van het Pastoraal Fonds is er dit keer voor het eerst niet bij.
Op Schiphol vertrekken we met het vliegtuig naar Boedapest en vandaar rijden we met een huurauto naar Tileagd in Roemenië, zo’n 350 km vanaf het vliegveld. We worden door István Szoboszlai Gáspár (de dominee van de Reformatorische kerk en ook onze contactpersoon in Tileagd), zijn vrouw Edit en hun zoon István welkom geheten.
Bram, Teunis en Rob maken deze reis naar Roemenië voor de eerste keer.

We verblijven in de pas gerenoveerde slaapkamers in het SassenheimHuis. Deze renovatie is mogelijk gemaakt met financiële steun van het Pastoraal Fonds. Het SassenheimHuis wordt ook aan de buitenkant opgeknapt, maar die is nog gaande. Na kennismaking met de nieuwe leden van het Pastoraal Fonds, krijgen we een rondleiding door het SassenheimHuis. We worden daarna onthaald op een drankje in de eetkamer. Ook krijgen we uitleg over het bosbessenproject, dat achter het SassenheimHuis wordt uitgevoerd.  

Er staan 1200 bosbessenstruiken. Die zijn in 2015 geplant. Men hoopt daarvan elk jaar meer oogst te verkrijgen. In 2017 is de oogst 5 kg, in 2018 is het 250 kg. Dit jaar blijkt de oogst al 1200 kg te zijn, waarvan een gedeelte aan de plukkers wordt gegeven en de rest bestemd is voor de verkoop. Voor volgend jaar wordt een oogst verwacht van 2000 kg. Dit jaar is ook de gasvoorziening van het SassenheimHuis en de watervoorziening voor de irrigatie van de struiken vernieuwd. Dat wil zeggen dat het regenwater op het dak het SassenheimHuis wordt opgevangen en daarna afgevoerd opslagtank. Dit water gebruikt men vervolgens voor de irrigatie van de bosbessenstruiken.

Woensdagochtend bezoeken we samen met de dominee de Middenschool en de kleuterschool in Tileagd. Er is een nieuwe kleuterschool gebouwd. Deze is echter nog niet toegankelijk, daar het wachten is op de inrichting, het meubilair etc. De verwachting is dat de school in januari 2020 geopend wordt, voor kinderen die halve dagen op school verblijven. Vanaf september 2020 kunnen ook kinderen de hele dag op deze school blijven, omdat er slaapplaatsen zijn en er een eetgelegenheid is. Momenteel zitten de kinderen op de kleuterschool buiten het centrum bij het station.
We gaan daarom eerst naar de Middenschool.

De weg voor de Middenschool is nu helemaal geasfalteerd en zijn parkeerstroken gemaakt. Langs de weg is een overdekt bordes gemaakt waar vanaf toespraken kunnen worden gehouden. Ook is de speeltuin helemaal opgeknapt en zijn nieuwe speeltoestellen geplaatst. Het speelterrein is voorzien van een hekwerk. We worden ontvangen door de directrice Florentina. Zij is niet alleen de directrice van deze Middenschool, maar ook van een aantal (kleuter)scholen in de omliggende dorpen. Edit, de vrouw van de dominee, is ook aanwezig. Zij is projectleider en onder-directrice van de school. Ook geeft zij les in wiskunde op de school. Met hen nemen we in de directiekamer onze vragen door.

Na ons gesprek  bezoeken we diverse lokalen in de school waaronder het biologie / natuurkundelokaal en een   computerlokaal, waar de computers er wat gedateerd uitzien. Er is behoefte aan (gebruikte) computers met beeldschermen. De school wordt bezocht door zowel Roemeense, Hongaarse en als een paar Zigeunerkinderen. Verder bekijken we de gymzaal, waar op dat moment lesgegeven wordt. In de materiaalruimte ontdekken wij shirts van Ter Leede en andere verenigingen rondom Sassenheim. Ook zijn er veel handballen maar nagenoeg geen voetballen.

Buiten liggen nog  een handbalveld en een voetbalveld van de lokale voetbalvereniging Foresta Tileagd. Naast de sportzaal ligt een geasfalteerd veld/terrein, dat ze graag willen inrichten als basketbalveld. Er is daarom behoefte aan palen, netten en ballen hiervoor. Na deze rondgang rijden we samen met de directrice naar de kleuterschool bij het station. Het is er nu erg vol in dat kleine schoolgebouw.

Tussen de middag gaat Teunis vanuit het SassenheimHuis mee met het rondbrengen van de maaltijden naar 15 adressen van het Tafeltje-dek-je project. De lunch bestaat uit witte bonensoep met kip en pannenkoeken met rozenbottel- en bosbessenjam. De maaltijden worden klaargemaakt in de kleine keuken van het SassenheimHuis. Duidelijk geen professionele keuken met grote pannen, stalen werktafels e.d.,  maar de kooksters zijn blij dat ze maaltijden kunnen klaarmaken. 
In de middag hebben we de opgeknapte zaal in het SassenheimHuis bekeken. De zaal wordt ’s winters gebruikt als kerkzaal, omdat de kerk zelf geen verwarming heeft. Ook wordt de zaal gebruikt voor het oefenen van Hongaarse volksdansen. De muren en het plafond zien er prachtig uit, maar er  wordt vooral gekeken en gesproken over een oplossing voor de beschadigde beukenhouten vloer.

Dit is een zogenaamd Tapis parket. Tapis parket, afgeleid van het Franse woord voor tapijt, is “tapijt dik” –parket van 6 tot 10 mm dik dat bestaat uit massieve houten plankjes zonder messing en groef.
’s Middag hebben we onze vragen doorgenomen met de dominee in zijn kantoor, in het SassenheimHuis. Verder in de middag bezoeken we de kerk en zien daar de fresco’s op de muren, welke na een renovatie tevoorschijn zijn gekomen. De dominee vertelt over de geschiedenis van de kerk en over het orgel, welke buiten gebruik is, daar renovatie hiervan te kostbaar is (15.000 euro).

Voor de kerk is nu een brede stoep gemaakt, waardoor de wandelaars veiliger langs de doorgaande E60 weg kunnen lopen. We bekijken ook de ingemetselde steen in de muur waarop één van de 95 stellingen staat die Luther destijds ook op kerkdeur van de slotkerk van Wittenberg heeft gespijkerd.

Om 3 uur hebben we een afspraak met de plaatselijke dokter, Erzsébet. Haar dokterspost is lopend te bereiken en is in het centrum van het dorp. Ze vertelt dat ze blij is met de archiefkasten, het nieuwe wandmeubel en het bureau in haar spreekkamer, die zij met financiële hulp van het Pastoraal Fonds heeft kunnen kopen. Haar  wens is, om nu de wachtkamer op te knappen.

Op donderdagochtend rijden we naar Bilghez. Dit is ongeveer een uur rijden vanaf Tileagd. In Bilghez worden we ontvangen door dominee Ruzsa en zijn vrouw Emma. Zij spreken Duits. We krijgen eerst koffie en koek. Daarna gaan we naar de studeerkamer van de dominee, om onze vragen door te nemen. De dominee vertelt dat hij in ieder geval, als zijn gezondheid het toelaat, nog zeker 2 jaar wil aanblijven. Hij hoopt dan in 2021 met pensioen te gaan. De wens voor kleding is nog wel aanwezig. De kleding wordt éénmaal per jaar met een kledingtransport, vanuit Sassenheim, naar Roemenië gebracht. Ook doen ze mee met het schoenendozenproject vanuit de Protestantse Gemeente te Sassenheim. Voor dit jaar heeft hij een lijst opgesteld voor 32 kinderen. Na het doornemen van de vragen gaan we het kerkelijk terrein op, om eerst de kledingwinkel annex magazijn te bekijken en dan de kerk.

Na deze bezoeken gaan we naar de kleuterschool die naast de pastorie staat. Daar zien we heel veel verouderde computers en de wens is ook deze te vervangen door nieuwere modellen. De lerares is heel blij met het papier en de kleur-potloden die al in augustus zijn gebracht. Na de rondgang krijgen we van de dominee een lunch aangeboden in de pastorie. Hierbij zijn ook de voorzitter van de kerkenraad met zijn vrouw aanwezig.

In de middag vertrekken we naar het Kindertehuis “Kajántó Maria” in Aleşd. Daar worden we ontvangen door Julia. Zij is in oktober 2018 begonnen in het kindertehuis als directeur en is de opvolgster van Éva.
Met Éva konden wij in het Nederlands praten, maar de conversatie in het Duits met Julia gaat ook goed. Zij vervult deze functie omdat haar man dominee is geworden in Aleşd.

Na eerst wat drinken worden we rondgeleid door het tehuis en bekijken hoe de projecten, die door het Pastoraal Fonds grotendeels zijn gefinancierd zijn afgerond, zoals douches, binnendeuren en vloeren.

Ook bezoeken we de kamers van de kinderen waar we de nachtkastjes zien, die vorig jaar samen met het kledingtransport zijn opgestuurd. Ze vertelt dat er minder kinderen zijn in het tehuis, omdat kinderen onder de 7 jaar hier niet meer mogen wonen. Heel toevallig spreken tijdens onze rondgang Éva nog, waarbij blijkt dat ze het nog steeds heel jammer vindt dat ze het tehuis heeft moeten verlaten omdat haar man dominee is geworden in Oradea.  
Daarna rijden we terug naar Tileagd, waar we de avondmaaltijd gebruiken. Na het avondeten is de hond (Deense dog) van de dominee uit het huis gebroken en is buiten het hek gekomen, met flink geblaf. De dominee vliegt direct hierop af en sluit de hond weer  op.  De dominee vertelt over Hongaarse volksdansgroepen. Zijn twee kinderen (Bogla en István)  zitten op de volksdansgroep die in het SassenheimHuis oefent. Eenmaal in de zes weken krijgen zij les en tussendoor oefent Edit zelf met de kinderen. De kinderen leren vanaf hun derde jaar, telkens in stappen van 5 jaar. Eerst wat hun linker- en rechtervoet is, dan leren dansen en daarna de choreografie, om bij 18 jaar een volleerd volksdanser te zijn.

Vrijdagmorgen vertrekken we naar het ziekenhuis in Salonta dat ten zuiden van Oradea ligt en een uur rijden van Tileagd. In het ziekenhuis hebben we een afspraak met de directrice en een arts. De directrice waar we contact mee hebben gehad is echter in Boekarest en de arts waarin in 2018 nog mee is gesproken blijkt niet op de hoogte te zijn. Zij heeft ook nog weinig tijd omdat patiënten op haar wachten. Jammer genoeg zijn we hier gauw klaar. Wij rijden terug naar Oradea, een grote stad, waar we afgesproken hebben met de dominee, om hier de lunch te nuttigen. Om drie uur hebben we een afspraak met de Kerkenraad van de Reformatorische kerk in Tileagd (vier mannen, vijf vrouwen en de dominee), twee zijn afwezig. Bij aankomst in Tileagd blijkt tot onze verrassing, dat daar  Nico Broekhuizen (oud-voorzitter van het Pastoraal Fonds) en ook Henk Maat (de voorzitter) te zijn

Bij aankomst in Tileagd blijkt tot onze verrassing, dat daar  Nico Broekhuizen (oud-voorzitter van het Pastoraal Fonds) en ook Henk Maat (de voorzitter) te zijn. Wat wij niet weten, is dat zij door de dominee persoonlijk zijn uitgenodigd, voor een bijzondere viering, deze middag, in de Reformatorische kerk.
Na de vergadering met de Kerkenraad, waarbij Henk ook aanwezig is, hebben wij ons opgemaakt voor de bijzondere viering in de kerk.

De genodigden komen binnen en wij nemen plaats in de voorste bank. Tegenover ons zit een zanggroep en een volksdansgroep, beiden onder leiding van Edit. Bij aanvang van de dienst komen de dominee en de bisschop István Csüry van het Gereformeerd kerkdistrict “Királyhágómellék” binnen. Ook is raadslid ds. Judit Vinczéné Pálfi van afdeling “missie en diaconie” aanwezig. De dienst begint met zang en een preek in het Hongaars van de bisschop, over Psalm 51 vers 20 en 21. Hierna neemt dominee Szoboszlai Gáspár István het woord en blijkt ook de ware toedracht van deze feestelijke viering. Het Pastoraal Fonds ontvangt een Ere-oorkonde, afkomstig van het Gereformeerd Kerkdistrict “Királyhágómellék”. De toelichting hierop wordt door de dominee in het Hongaars uitgesproken en vervolgens door Nico in het Nederlands.

Na de toelichting ontvangt Henk een plaquette met de beeltenis van István Bocskai. Leider van de anti-Habsburg beweging in Opper- Hongarije tussen 1604 en 1606. Daarnaast was deze kortstondig vorst van Transsylvanië. Vervolgens mag Rob, als toekomstig voorzitter van het Pastoraal Fonds, de officiële Ere-oorkonde in ontvangst nemen. Als dank voor alle hulp die aan de verschillende gemeenten, sinds de jaren ’70, is gegeven. Hierna zingt de zanggroep en tot slot zingt men het Hongaarse volkslied. Na het officiële gedeelte is er een drankje in de tuin van de kerk en vervolgens een samenzijn in de zaal van het SassenheimHuis.

Hier treedt de volksdansgroep op voor de genodigden en kan men met elkaar in gesprek, onder het genot van een drankje en een maaltijd.
Verder verwijzen we naar het het verslag van de uitreiking van de Ere-oorkonde en de foto’s van deze feestelijke viering op de website van Kringloopwinkel Op Dreef.
Lees verder bij Ere-oorkonde op deze website.

De volgende morgen, zaterdag, vertrekken we vroeg naar het vliegveld in Boedapest, na afscheid te hebben genomen van de dominee en zijn vrouw. Henk en Nico vertrekken al eerder naar Debrecen, voor een directe vlucht naar Eindhoven. In Boedapest aangekomen, vernemen we dat ons vliegtuig een uur vertraging heeft. In de loop van de avond komen we moe maar voldaan aan in Sassenheim.

Opgesteld door Bram Hofland en Rob Gerrits
Redactie: Henk Maat