Inleiding

De burgemeester van de gemeente Gát (ook wel aangeduid met Hat), Lőrincz Béla, stuurt aan het Pastoraal Fonds te Sassenheim op 27 juni 2008 een korte beschrijving van de gemeente.

De naam van het dorp Gát komt voor het eerst voor in de geschriften die dateren uit 1374. De herkomst van de naam van het dorp hangt samen met de geografische omgeving. In de streek bevond zich ooit het grootste gedeelte van de “Szernyemocsár” (Szernye moeras). De inwoners van het toenmalige dorp waren verplicht om dijken (Gát in het Hongaars) te bouwen om hun levensonderhoud te kunnen verzekeren.
Gát ligt op 60 km afstand van de provinciehoofdstad Ungvár, op 15 km afstand van het Beregszász (Berehove), waar het bestuur van het district is gevestigd en op 16 km van Munkács (Mukaceve). Gát ligt aan de hoofdweg E81, die van Beregszász via Munkács naar Kiev gaat. Het meest dichtbije treinstation is op 15 km afstand.

Vanaf 1920 is Kárpátalja (de Karpaten), dus ook Gát, in de zin van het Verdrag van Saint-Germain aan Tsjechië van Massarik toegevoegd. Vanaf 1938 tot 26 oktober 1944 is Gát onderdeel van Hongarije als uitvloeisel van de Eerste Scheidsrechterlijke Uitspraak van Wenen. Na de Tweede Wereldoorlog werden de Karpaten geannexeerd door de Sovjet-Unie en werd het een onderdeel van de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek. Nadat de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel werd het automatisch een provincie van het onafhankelijke Oekraïne.
Het grootste gedeelte van de inwoners heeft zich in die tijd, en ook tegenwoordig nog, hoofdzakelijk met landbouw en dierenfokkerij beziggehouden.
Csikós tanya (het Csikós boerenerf), dat in Gát beschouwd wordt als een gehucht, hoort bestuurlijk bij de gemeente Gát.
Het totale inwonertal van de gemeente Gát is 3425, waarvan Csikós 78 inwoners heeft.
In 2008 waren hiervan 1975 personen arbeidsgeschikt, 755 personen met pensioen, en 695 kinderen onder de 18 jaar.
De nationaliteitssamenstelling van de bevolking is: Hongaren 76%, Oekraïners 9%, Zigeuners (Roma’s) 12%, anderen 3%. De religieuze samenstelling van de bevolking is: reformatorisch 65%, Jehova’s getuigen 15%, orthodoxen 6%, baptisten 1,5% en 12,5% diversen.
In het dorp staan 1110 boerderijen geregistreerd. De gemeente heeft totaal 4250 ha aan akkers, waarvan 1800 ha door de inwoners in gebruik zijn. Er zijn 27 tractoren, 4 combines en verschillende landbouwmachines in privébezit van de bevolking.
Er zijn drie landbouwassociaties in de gemeente Gát:
1. Kárpáti Tenyészüzem Részvény Társaság (Kárpáti Fokbedrijf N.V.) boert op 1760 ha land, er zijn 60 koeien, 250 schapen, 50 zeugen en 80 fokdieren.
2. Het Artosz Kleinbedrijf heeft 880 ha land en zij verbouwen vooral graanproducten, tarwe, maïs. In 2007 hebben zij 25 ha met fruitbomen beplant maar nu willen zij de boomgaard uitbreiden tot 72 ha, vooral appelbomen die ze uit Nederland willen betrekken.
3. In Csikós is ook een landbouw N.V., zij bewerken 270 ha land, zij verbouwen voer en zij hebben 210 schapen.

Er is in de gemeente een middelbare school met een capaciteit voor 600 leerlingen. Hier studeren in begin 2009 ongeveer 375 leerlingen en er werken 35 leerkrachten en 7 technische werknemers. De school is in 1981 opgeleverd en verkeert in bevredigend staat van onderhoud.

Nadat eerst het ketelhuis in 2002 van de middelbare school is vernieuwd, met daarin twee op houtgestookte verwarmingsketels, wordt in 2003 overgegaan op gasverwarming.
In 1989 is een nieuwe kleuterschool “Hópehely” (Sneeuwvlok) voor vier groepen opgeleverd.
Er zijn in begin 2009 drie groepen met 65 kinderen, 8 gediplomeerde leerkrachten en 7 technische werknemers.
Tussen 1995 – 1998 dreigt er een sluiting wegens de onvoldoende financiering en de slechte bouwkundige toestand van het gebouw. Dankzij de steun van het Pastoraal Fonds uit Sassenheim wordt in 2006 begonnen met het opknappen van het gebouw. In de eerste plaats met de grote verbouwing van het centraal verwarmingssysteem, overstap naar gasverwarming, vernieuwen van het waterleidingsysteem, reparatie van het toiletgebouw. In 2007 wordt het nieuwe dak op het hoofdgebouw aangebracht en vindt reparatie van het dak van een bijgebouw plaats. Door deze werkzaamheden heeft het gebouw van de kleuterschool een andere waarde gekregen en de omstandigheden zijn zowel voor de kinderen als voor de werknemers veel beter geworden. De condities in de kleuterschool zijn tegenwoordig bevredigend.
Echter, volgens de nieuwe eisen van de staat, moet het schoolgebouw van binnen helemaal opgeknapt worden. Vooral moet daarbij o.a. gedacht worden aan het schilderwerk, reparatie van de vloeren, aanleg van een goed waterleidingsysteem, verbetering van de algemen hygiëne, e.d. De afgelopen 20 jaar er is slechts één keer – wegens financieringsgebrek – met kalk geschilderd. En het grootste probleem is natuurlijk de watervoorziening. De financiering van de dagelijkse voeding van de kinderen laat ook te wensen over. Er hebben al veel grote verbouwingen en reparaties plaatsgevonden, die vooral door het Pastoraal Fonds te Sassenheim zijn gefinancierd.
Andere wetenswaardigheden
De dokterspost in Gát telt een arts, een tandarts, 5 gediplomeerde gezondheidskrachten (assistenten) en twee technische werknemers die de gezondheid van de inwoners bewaken. De dokterspost is met financiële ondersteuning van het Pastoraal Fonds opgeknapt, vooral zijn de vloeren en lambriseringen in de gangen en de vloeren in een aantal ruimten voorzien van betegeling. Verder zijn in de gemeente twee apotheken.
Voor de voefselvoorziening van de inwoners zijn er drie grotere en vier kleinere winkels, er zijn twee technische winkels, twee kledingwinkels en vier cafés.
Voor het amusement van de jeugd en voor ontspanning er is een cultureel centrum en een bibliotheek. Het cultureel centrum uit 1977 is met grote bouwfouten opgeleverd, vooral aan de verwarming, de watervoorziening en aan het platte dak. Hierdoor is het gebouw in verval geraakt. Tussen 1995-1999 is het gebouw gesloten omdat er geen budget was voor de onderhoudskosten. In 2004 heeft de gemeenteraad het voorste gedeelte van het gebouw opgeknapt. De jeugd heeft nu weer een ontspanningsmogelijkheid. Een tweede aanwezige zaal is tot vandaag de dag gesloten wegens een financieringstekort.
Er is een districtsvoetbalteam, hier hoort ook het jeugdteam bij. In de afgelopen 5 jaar eindigt het voetbalteam bij de eersten.
De gemeenteraad bestaat uit 20 leden en 4 vaste commissies. De uitvoerende commissie bestaat uit een voorzitter, notaris en drie leden. De gemeenteraad moet elk kwartaal een vergadering houden, de uitvoerende commissie elke maand.
Tijdens deze vergaderingen wordt er gepraat over de problemen van de gemeente, de instanties, de bevolking en ook over het wettelijk gebruik van de begroting. Vanaf het moment dat de gemeente Gát met het Pastoraal Fonds uit Sassenheim ging samenwerken heeft de gemeente van verschillende instanties veel steun gekregen, waardoor de omstandigheden veel beter zijn geworden zowel voor de mensen die daar werken als ook voor de hele bevolking. Hiermee wordt bedoeld: de school, de dokterspraktijk, de kleuterschool en natuurlijk het “Tafeltje dekje project”, de maaltijden voor de mensen die het nodig hebben.

Renovatie van de Kleuterschool in Gát

In 2007 bezoekt een delegatie van het Pastoraal Fonds opnieuw deze Kleuterschool “Hópehely” (Sneeuwvlok) in Gát. De leiding van de school doet een dringend verzoek om hen financieel te ondersteunen bij het renoveren van de begane grond, de 1e etage en de aanbouw van de kleuterschool. Ook een nieuwe waterput is dringend noodzakelijk.
Dit project, dat in twee fasen zal worden uitgevoerd in verband met de eisen die door het NCDO aan een subsidie worden gesteld, op 1 januari 2009 officieel van start gaan. De totale kosten worden begroot op ongeveer € 148.000,00. Hiervan zal het NCDO een deel
(ca. € 50.000,00 voor haar rekening nemen. (NCDO staat voor Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling). NCDO betrekt mensen in Nederland bij internationale samenwerking en ondersteunt hen met informatie, subsidie en adviezen. De millenniumdoelen zijn de leidraad voor alle activiteiten. Deze doelen zijn in 2000 door 189 landen afgesproken om zo vóór 2015 de wereldwijde armoede te halveren.)

Om dit project te bekostigen worden diverse acties gehouden.
Actie 1
In december 2008 vindt de verkoop van Amaryllissen plaats in de Kringloopwinkel Op Dreef te Sassenheim. Deze actie bracht: € 1.150,00 op.

Actie 2
Een belangrijk deel van de kosten worden gedekt door de verkoop van artikelen in de Kringloopwinkel Op Dreef te Sassenheim. Hierbij zijn ongeveer 160 vrijwilligers betrokken.

HET PROJECT

In het kort houdt het project het volgende in:
a) het boren van een waterput;
b) op de 1e etage: het vernieuwen van ramen en deuren, vloeren in de gang, betegeling van toiletten, renoveren van de klaslokalen en slaapkamers, renoveren van de kamers voor de gezondheidszorg en de wasserij in het hoofdgebouw;
c) vervangen van hang- en sluitwerk (deuren en ramen) in het hoofdgebouw;
d) op de 2e etage: het renoveren van de klaslokalen en de slaapkamers, vernieuwen van vloeren in de gang, betegelen van de toiletten.
e) renoveren van het bijgebouw, waarin zich het waslokaal, de keuken, een kantoor, ruimte van de verpleegkundige, een vergaderruimte en een speelruimte bevinden;
renovatie van de buitentrappen, terrassen, muren, dakgoten en de fundering.
f) het vernieuwen van de elektrische installatie.

In de komende tijd proberen wij u inzicht te geven in de voortgang van het project

De werkzaamheden

Van de werkzaamheden, die in de periode van januari 2009 tot het bezoek van het Pastoraal Fonds aan de Kleuterschool “Hópehely” (Sneeuwvlok) Gát zijn gebracht, krijgen wij groot aantal foto’s. Duidelijk is te zien hoe de vloeren zijn verwijderd.

Ook is men begonnen met het uitvoeren van de verbouwing.
Helaas ontvingen het Pastoraal Fonds daarna foto’s die door het defect van het digitale fototoestel onbruikbaar waren.

In begin mei 2009 gaat een delegatie van het Pastoraal Fonds naar Oekraïne om de stand van zaken met betrekking tot de gefinancierde projecten te bekijken.
Op maandag 4 mei 2009 gaat het Pastoraal Fonds naar de kleuterschool in Gát. De leden van het Pastoraal Fonds zijn heel nieuwsgierig hoe het is gesteld met de grote verbouwing van de Kleuterschool die mede wordt gefinancierd door een subsidie van het NCDO. De burgemeester, Lörincz Béla, die ook de verbouwing begeleidt, staat ons al op te wachten. Trots toont hij ons wat tot op heden allemaal is gebeurd, zoals:

nieuwe kunststof ramen met dubbelglas aan de buitenzijde van het schoolgebouw:

nieuwe kunststof voordeur:

nieuwe kunststof deuren bij de nooduitgangen:

naar lokaal groep één en opgeknapte gang:

het opgeknapte lokaal van groep één:

nieuwe toiletten en wasbakken bij groep één:

de direct vanuit het lokaal (groep één)) betreedbare nieuwe toiletruimte met douche:

een verbouwde slaapzaal bij groep één met nieuwe verlichting (gecombineerd met afzuiging):
Alle muren zijn heel mooi gestuced en van kleurige verf voorzien.
Vanzelfsprekend zijn er ook voorzieningen als elektriciteits- en waterleidingen weggewerkt achter wanden en plafonds.

Het ziet er bovenverwachting goed uit. De bouwvakkers zijn druk bezig en laten zich niet afleiden door de bezoekers.
Daarna worden de zaken getoond die nog moeten gebeuren. Dat is nog heel wat. Op het Gemeentehuis van Gát praat het Pastoraal Fonds verder over de werkzaamheden.

Aktie 3
Na terugkomst werd een uitgebreid verslag geschreven in “Op weg” van de Protestantse kerk te Sassenheim en wordt de website www. kringloopwinkelsassenheim.nl aangepast met nieuwe foto’s.

Vanaf mei 2009 tot in augustus 2009 gaan de werkzaamheden van de eerste fase gewoon door en wordt er regelmatig gerapporteerd via verscheidene faxen. Ook worden op 31 juli 2009 nieuwe foto’s van de eerste fase gestuurd en een aantal foto’s,

toegang naar groep twee en opgeknapte gang:

het opgeknapte lokaal groep twee twee:

aanrecht in ruimte bij groep twee:

nieuwe toiletten en wasbakken bij groep twee:

de direct vanuit het lokaal (groep twee) betreedbare nieuwe toiletruimte met douche:

een verbouwde slaapzaal (groep twee) met nieuwe verlichting (gecombineerd met afzuiging);

toegang naar groep drie en opgeknapte gang:

het opgeknapte lokaal van groep drie:

nieuwe toiletten en wasbakken bij groep drie:

een verbouwde slaapzaal bij groep drie met nieuwe verlichting (gecombineerd met afzuiging); (tijdelijk nog niet met bedden)

fase van het project

De eerste fase van de renovatie van de kleuterschool gaat vloeiend over in de tweede fase van het project. Alleen is er een financiële scheiding met de daarbij horende rapportage voor het NCDO. De werkzaamheden bleven gestaag doorgaan en daarvan werd met foto’s regelmatig verslag gedaan.

de slaapzaal bij groep 3 en 4 en het daarbij horende vierde lokaal.
de renovatie van de trappen:

de renovatie van de wasruimte:

de vervanging van de elektriciteitskast:

de renovatie van de keuken:

Het slaan van een bron en het optimaliseren van de watervoorziening, mede t.b.v. de verwarming door gebruik te maken van een hydrofoor.

Ondanks het feit dat de renovatie van de hele kleuterschool nog niet volledig is afgerond vindt wordt op 23 september 2009 een plechtigheid plaats waarbij het hoofdgebouw, waarin zich de klaslokalen en de slaapzalen bevinden officieel in gebruik wordt genomen. Helaas kan het Pastoraal Fonds hierbij niet aanwezig zijn, maar zij ontvangt een DVD waarop de hele plechtigheid is te zien. Ook wordt deze plechtigheid beschreven in de regionale krant

Beregi Hírlap van 26 september 2009.

Kárpati Igaz Szó Online 26 september 2009
Hópehely nyílt Gáton
Megnyitották a közelmúltban felújított gáti Hópehely óvodát.
Barna Erzsébet vezetőnő köszönetét fejezte ki Lőrinc Béla polgármesternek az áldozatos szervezőmunkáért. Felszólalásában kiemelte, Gát községben 245 hat év alatti gyermek él. A korszerűsített intézmény 90 gyermek befogadására alkalmas. Az óvodások zenés-verses összeállítással kedveskedtek.
Lőrinc Béla köszönetet mondott a felújítási munkálatokban részt vevő valamennyi személynek. Örömmel tudatta: az óvodában megnyílt a negyedik csoport is.
Mihajlo Motilcsak, a megyei oktatási és tudományos főosztály vezetője pozitívan értékelte az elvégzett munkát, hangsúlyozta, hogy a megyében folyamatosan felújítják a korábban bezárt oktató-nevelő intézményeket. Az ünnepi köszöntőket követően Szilágyi Károly református lelkész kért áldást az óvodára. Kép és szöveg: Molnár Bertalan

Op vrijdag 25 september 2009 heeft het Pastoraal Fonds tijdens de terugreis van Roemenië naar Nederland ook nog een gesprek met de burgemeester van Gát over de tweede fase van het project. Hierbij worden vooral de financiële kanten en de tijdige afronding van het project besproken.

In de Kringloopwinkel Op Dreef vinden een tweetal acties plaats.

Aktie 4
De verkoop van originele honing uit Bilghezd (Roemenië)
Er worden 100 potjes honing verkocht, wat € 200,00 oplevert.

Aktie 5
De verkoop van walnoten uit Bilghezd (Roemenië) levert € 50,00 op.

Voortgang van de werkzaamheden

Eerst worden de trappen gedaan:

De werkzaamheden gaan gestaag verder. Nadat het hoofdgebouw is gedaan volgen de gangen naar/in de het bijgebouw, waarin zich ook het waslokaal, de elektrische installatie, de verwarming, de keuken, een kantoor en vergader- en speelruimte bevinden.

gangen naar/in het bijgebouw:

Het kantoor, de vergader- en speelruimte:

Ondanks het feit dat er buiten sneeuw ligt wordt er binnen doorgewerkt, waar het noodzakelijk is de boel wat op te warmen.

Aan de buitenzijde van de school worden een groot aantal werkzaamheden uitgevoerd.

De uitgangen opgeknapt en er worden delen van muren hersteld.

De ingang van de school wordt ook aangepakt.

Als de renovatie bijna klaar is wordt de school van binnen en van buiten opgepoetst door de leerkrachten en ouders/vrijwilligers.
Op zaterdag 10 april 2010 vindt opnieuw een plechtigheid plaats maar nu in aanwezigheid van een delegatie van het Pastoraal Fonds (Nico Broekhuizen, Henk Maat, Marja Mantel , Jan Lindhout en Riet Geldof)
Voordat de plechtigheid begint worden er voor de ingang eerst een tweetal groepsfoto’s gemaakt. Een groepsfoto van het Pastoraal Fonds met de leerkrachten van de kleuterschool en de burgemeester, die het hele project heeft begeleid. De tweede groepsfoto waarbij het Pastoraal Fonds samen met de vertegenwoordigers van verschillende organisaties en contactpersonen van het Pastoraal Fonds in Oekraïne te zien zijn.

Er worden toespraken gehouden en oorkondes overhandigd.
In het opgeknapte lokaal kunnen alle gasten en de delegatie van het Pastoraal Fonds duidelijk in het Nederlands lezen dat zij welkom zijn:

De Hoofdleidster, Barna Erzsebet, sprak de toehoorders als eerste toe:

Lörincz, Béla die als burgemeester van Gát het hele project heeft begeleid en ook de contactpersoon is naar het Pastoraal Fonds.

Braun Bela, vice-voorzitter van de provincieraad

Lengyel Laszlo voorzitter van de onderwijsafdeling van de provincie

Nico Broekhuizen, Voorzitter van het Pastoraal Fonds te Sassenheim

In de plaatselijke krant staat in de week erop het volgende (vertaalde bericht)

“Nederlandse gasten in Gat

Vorige week is een delegatie bestaande uit vijf leden van het Pastoraal Fonds, met als begeleider voorzitter Nico Broekhuizen, bij de Hópehely Kleuterschool te gast geweest. Zoals wij dat eerder al vermeld hebben, met de steun van het Pastoraal Fonds uit Sassenheim in Nederland en het NCDO is het gelukt om de Hópehely Kleuterschool uit Gat te vernieuwen en te moderniseren. Het bestuur van de school samen met de gemeente heeft de delegatie met een klein feestje verwelkomd. Barna Erzsebet directrice heeft iedereen verwelkomd, onder andere Lengyel Laszlo voorzitter van de onderwijsafdeling van de provincie, Braun Bela vicevoorzitter van de provincieraad, Volodimir Szulima directeur van Krisztina kleinbedrijf, de aannemer, Roman Erika directrice van de middelbare school uit Gat en Bak Zoltan sponsor. Lörincz Bela burgermeester heeft kort over de stappen van het vernieuwen gesproken en hij heeft namens hem zelf en de gemeenteraad voor de ruim 10 jaar oude samenwerking bedankt. Braun Bela vindt het een vreugdevol gebeurtenis dat de laatste tijd er zijn meerdere gemeenten uit de provincie die contact met Nederlandse organisaties hebben ontwikkeld. Hij heeft namens de Provincieraad Beregszasz aan het Pastoraal Fonds en via hen aan de andere organisaties uit Nederland voor het opofferende werk bedankt waarmee deze organisaties de gemeenschappen steunen. Als blijk van dankbaarheid heeft dhr. Braun een Certificaat van Waardering aan voorzitter Nico Broekhuizen overhandigd. Juhasz Laszlo heeft ook met een diploma de steun voor het moderniseren van de onderwijsinstellingen bedankt. Barna Erzsebet heeft een brief van de kleuterschool overhandigd. Deze was door de kleuters gemaakt en het verbeeldt een 4, dat wil zeggen door de vrijgevigheid van de sponsors er zijn tegenwoordig in plaats van 2 maar liefst 4 groepen.
Nico Broekhuizen heeft de groet van de 160 vrijwilligers uit Nederland overgebracht. Hij heeft goedkeurend over de uitgevoerde werkzaamheden gesproken en hij heeft Lörincz Bela burgermeester voor het organiseren en het toezicht bedankt. Na de toespraken hebben de kleuters een kort optreden met versjes en liedjes gehad waarna hebben de aanwezigen de instelling bezichtigd.”
Kinderen treden op.

De ceremonie eindigt met een gezamenlijke maaltijd.

Op de kleuterschool Hópehely in Gát verblijven in september 2009 in totaal nu 89 kinderen en is er een wachtlijst van 25 kinderen. Waar de kleuterschool in 2007 nog werd bedreigd door sluiting is het nu een voorbeeld voor de omgeving.
Terugkijkend op dit project kun je stellen dat er weer heel wat is bereikt en gerealiseerd. Hiervoor was heel veel menselijke inspanning nodig. Zowel in Sassenheim, waar vrijwilligers van de Kringloopwinkel Op Dreef er telkens weer voor zorgen dat geld bijeen wordt gebracht.
Het NCDO dat bereid was subsidie aan dit project te verlenen.
Maar ook in Oekraïne waar de mensen gemotiveerd de Kleuterschool Hópehely opknappen.
Allen die hieraan meewerken is grote dank verschuldigd.

Opgesteld door:
Henk Maat
10 mei 2010
Namens het Pastoraal Fonds te Sassenheim