Het dorp Bilghez in Roemenië heeft ongeveer 200 huizen en telt ongeveer 400 inwoners. Het is er zeer rustig. Veel autoverkeer is er niet op de met kiezelstenen verharde wegen.
   
In september 2002 wordt het drinkwaterproject in Bilghez officieel in gebruik genomen.

De leden van het Pastoraal Fonds denken, dat het drinkwaterproject in Bilghez (Roemenië) is afgerond en opgeleverd, er altijd goed en schoon drinkwater uit de bron gepompt kan worden. Helaas blijkt de praktijk anders dan gedacht. Na verloop van tijd komen er klachten van de inwoners uit de gemeente Bilghez, dat het water een licht bruine kleur vertoont. Het ijzergehalte in het drinkwater blijkt te hoog te zijn. Om dit probleem op te lossen is in overleg met het bedrijf JMF Filters uit Purmerend, gekozen voor het toepassen van zogenaamde kaarsenfilters. Met deze kaarsenfilters wordt een grote hoeveelheid ijzerdeeltjes afgevangen en is de kwaliteit van het water verbeterd, maar nog niet optimaal. Tevens zijn de kosten van de drie kaarsenfilters, die elke twee weken geplaatst moeten worden, zeer hoog. Vandaar dat er nu voor een geheel andere oplossing wordt gekozen.

In 2004 is de Rotary Club Sassenheim bezig om een drinkwaterleiding-systeem in Tileagd (Roemenië) te realiseren. De voorbereidingen zijn daarvoor al in volle gang en binnenkort zullen de eerste proefboringen in Tileagd worden gedaan. Dit project wordt eveneens door het Pastoraal Fonds op de voet gevolgd, omdat het Pastoraal Fonds diverse projecten en contacten heeft in Tileagd, zowel op kerkelijk als op gemeentelijk niveau. Via de Rotary Club Sassenheim heeft het Pastoraal Fonds kennis genomen van een systeem met een zandfilter om water te filtreren. Er wordt na uitgebreide overwegingen i.v.m. de kosten en de onzekerheid van slagen toch besloten een zandfilterinstallatie te ontwerpen en te bouwen voor het drinkwatersysteem in Bilghez. Om dit gehele project te kunnen financieren, is een subsidie aangevraagd bij de Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling, afgekort het NCDO. Deze organisatie verstrekt subsidies voor kleinschalige projecten. De helft van de totale kosten voor dit project is door het NCDO aan ons toegezegd.

Dit te bouwen zandfiltersysteem is een continu werkend filter, wat betekent dat het filter niet uit bedrijf hoeft voor terugspoelen of schoonmaken; een zogenaamd zelfreinigend zandfilter. Het functioneren is zeer betrouwbaar, heeft geen bewegende delen, geen opslag tanks, pompen of automatische kleppen. Dit houdt in dat als het systeem eenmaal goed werkt, er op de normale controle na, geen onderhoud nodig is. Het belangrijkste onderdeel, het zandfilter, is al gekocht. Op de foto ziet u hoe het filter van Sittard naar Sassenheim is vervoerd.
   
Het zogenaamde Astraco zandfiltersysteem werkt als volgt:
Het binnenkomende water wordt opwaarts door het zandbed heen gefilterd terwijl het zand omlaag beweegt. Gelijktijdig met het filtratieproces wordt het vervuilde zand gereinigd in de zandwasser en worden de zwevende delen met het waswater afgevoerd.
Het water wordt in het filter gebracht via de toevoerleiding(2) en het verdeelstuk(3). Het water stroomt omhoog door het omlaag bewegende zandbed(4) heen en het gefiltreerde water verlaat het filter via een overloopschot(5) door de uitlaat(6) bovenaan de filter.
Het vervuilde zand wordt omhoog gevoerd door de mammoetpomp(7) van de bodem van het filter naar de bovenrand(8) van de zandwasser en valt daarna omlaag door de zandwasser(9) waar het in tegenstroom met schoon filtraat wordt gewassen.
Het schoon gewassen zand valt terug op de bovenkant van het zandbed(10) en neemt vervolgens weer deel in het filtratieproces. Het waswater met de zwevende delen wordt afgevoerd door de waswaterleiding(11). Lager in het filter bevindt zich de zandspreiding conus(12) die er voor zorgt dat het zand gelijkmatig verdeeld door het filtratie gebied stroomt. De mammoetpomp (Airliftpomp) brengt het zand omhoog naar de zandwasser die zich in het bovenste gedeelte van het filter, boven het zandbed bevindt. Perslucht wordt in de mammoetpomp gebracht. Een kolom van lucht, zand en water zal binnen in de pompbuis omhoog gaan. Een mengsel van zand, water en lucht stroomt uit de bovenkant van de pompbuis in de niveauregelkamer. Wanneer dit mengsel de uitgang van de mammoetpomp verlaat neemt de snelheid af en zal het zand door de zandwasser omlaag stromen. De vuildeeltjes zijn kleiner en hebben een lagere dichtheid dan de zandkorrels en zullen met het waswater mee worden afgevoerd via de afvoerpijp.

De gehele installatie wordt geplaatst in een drietal containers, waarvan er twee bovenop elkaar staan. In deze twee containers staat het zandfilter opgesteld. Het open (natte) gedeelte komt in de bovenste en het gesloten (droge) gedeelte komt in de onderste container. In deze container zal ook de aansluiting op bron worden gemaakt. De derde container bevat een buffertank met gefiltreerd water.

In juni 2006 wordt in België een tweedehands roestvast stalen tank (de buffertank) gekocht en met de vrachtauto van de Kringloopwinkel Op Dreef naar Sassenheim getransporteerd. Van het toenmalige aannemersbedrijf van M.J. van Breda & Zn bv, gelegen aan de Kerklaan te Sassenheim, heeft het Pastoraal Fonds toestemming gekregen om de containers op het terrein te plaatsen en de drinkwaterzuiveringsinstallatie daar op te bouwen. Op het terrein wordt de buffertank in de container geplaatst op speciaal hiervoor gemaakte steunen.
   
Op het terrein van M.J. van Breda zal de drinkwaterzuivering naar verwachting in de eerste week van september worden getest en vervolgens gedeeltelijk worden gedemonteerd voor het transport naar Roemenië. Het is de bedoeling dat de waterzuiveringsinstallatie eind september 2006 in z’n geheel naar Roemenië wordt getransporteerd, waar de installatie weer wordt gemonteerd en in werking wordt gesteld.De drie containers, waar het filterinstallatie in komt te staan, moeten eerst worden aangepast. Dat wil zeggen er moesten doorvoeren in worden aangebracht en de containers moesten aan de buitenzijde worden geschilderd.
   
Op vrijdag 7 juli 2006 werden de laatste twee containers afgeleverd in Sassenheim.
   
  
Voorbereidingen in Bilghez (Roemenië)
In juli en augustus 2006 zijn de werkzaamheden gestart voor de plaatsing van de drinkwaterzuivering in Bilghez. Het is de bedoeling dat op de plaats van het huidige pomphuis de drie containers met de drinkwaterzuiveringsinstallatie komen te staan. In de bodem van een van de containers is een uitsparing gemaakt zodat deze direct boven de waterbron kan worden geplaatst. Het oude pomphuis zal dan worden afgebroken. De voorbereidingen bestaan uit het storten van een betonnen funderingsplaat, waar de drie containers op komen te staan en het graven van een groot bassin voor het afvalwater.
Eerst worden met de plaatselijke aannemer aan de hand van de in Sassenheim gemaakte bouwtekeningen alle details van de te storten fundering en het te graven bassin besproken. De aannemer maakt een inschatting van het werk, die naderhand helaas niet met de werkelijkheid overeenkomt.
De funderingsplaat die nodig is om de drie containers met de drinkwaterzuivering op te plaatsen is 6.50 bij 8.00 meter en heeft een dikte van 30 cm. Eerst wordt de locatie uitgezet. De grond om het bestaande pomphuis moet vervolgens eerst worden opgehoogd. Daarna kon de bekisting pas worden getimmerd, worden twee netten van beton ijzer gevlochten en wordt de funderingsplaat gestort. Het pomphuis is bijna verdwenen.
   
   
Het afvalwaterbassin is niet volledig in de financiële begroting van de aannemer opgenomen, omdat deze eigenlijk niet goed weet wat met het afvalwaterbassin wordt bedoeld. Ook dus niet op welke wijze het afvalwaterbassin moet worden gegraven. Het moet uiteindelijk een bassin worden van 15 bij 15 meter en een diepste punt van bijna 3 meter. Totaal moet er bijna 600 m³ grond worden verzet. Dit is onmogelijk met de hand te realiseren en er moet dus een graafmachine worden ingehuurd. Dit worden er zelfs twee, als blijkt, dat het werk toch niet zo snel vordert. Na 65 uur met de machines gewerkt te hebben, is bijna alle grond verzet en ligt het bassin er al aardig bij. De laatste resten grond worden door meerdere mensen met de hand verwijderd en is het afvalwaterbassin nu klaar voor gebruik.
   
In de maanden juli, augustus en september 2006 is door vrijwilligers in Sassenheim hard aan de waterzuiveringsinstallatie in de drie containers gebouwd. De vrijwilligers o.a. Cees Westmaas, Kees Heijns, Henny Kühn, Jan Roest, Max van Breda, Bernard Touber, Jan van de Merwe en Nico en Ger Broekhuizen hebben samen met de ontwerper de installatie gebouwd. Dat houdt in dat doorvoeren in de containers moeten worden gemaakt, verder worden afgewerkt, houtwerk worden aangebracht en geschilderd, een elektrische installatie, verlichting en schakelkasten moeten worden aangelegd, een tweetal pompen worden geplaatst en het zandfilter en de buffertank voor het drinkwater een plaats moeten krijgen. En dan natuurlijk nog het nodige pijpleiding werk.
   
     
In eerste week van september 2006 wordt de kap van voor het zandfilter geleverd en moet op de container worden geplaatst. Omdat de metalen kap aan de binnenzijde bekleed is met stevig isolatiemateriaal blijkt de kap zwaarder dan gedacht. Nadat de kap op container is geplaatst is het een kwestie van duwen, trekken, schuiven enz.
   
   
Op vrijdag 8 september 2006 is de waterzuiveringsinstallatie praktisch gereed voor het uitvoeren van testen en het inregelen van de installatie.
Voor het testen van de installatie wordt het water uit de Sassenheimer vaart gebruikt. Tevens wordt een extra bak gebruikt voor het opvangen van de verontreinigingen. Op een aantal foto’s wordt het interieur van de drie containers getoond.

Buffertank en pomp om water naar tanks te pompen

Luchtpomp voor zandfilter, zand en zandfilter (boven)

Zandfilter en wasbak (beneden)
   

Op zaterdag 16 september 2006 was tegelijkertijd met de presentatie van een aantal commissies van de Protestantse Gemeente Sassenheim (waaronder de commissie Pastoraal Fonds) in het dorp een demonstratie van de waterzuivering. De bevolking van Sassenheim was via een aantal publicaties in de plaatselijke kranten opgeroepen een kijkje te nemen bij de waterzuivering. Hiervan hebben velen gebruik gemaakt.
   
   
Op maandag 18 september wordt met de demontage van de installatie begonnen en de containers klaar gemaakt voor transport. Ook dit brengt de nodige spanningen met zich mee, want op woensdag 20 september worden de containers opgehaald. De aluminium kap moet worden gedemonteerd, het zand uit het zandfilter gehaald, de leidingen worden losgekoppeld, de verbindingen van de elektrische installatie tussen de verschillende containers worden weggenomen, gereedschap worden geladen enz. enz. De firma Verschoor heeft op 20 september geheel belangeloos de containers voor het Pastoraal Fonds op de twee vrachtauto’s geladen en kan de reis van de installatie naar Roemenië beginnen.
   
   
   
Op 26 september 2006 komt de blauwe container met een vrachtauto aan. Eerst moet de weg naar de toekomstige standplaats worden versterkt en geëgaliseerd. Daarna kan een gele hijskraan de “blauwe”container op z’n plaats zetten. Daarbij is ook wat extra handkracht nodig.  De hijskraan blijkt onvoldoende hijsvermogen te hebben om ook de “rode”en de “gele” container op z’n plek te zetten. Er moet een andere hijskraan aan te pas komen. De twee containers, het zandfilter en de kap worden met een blauwe hijskraan op hun plaats gehesen. Aan het einde van een lange dag stond alles weer op z’n plaats. Dat het op z’n plek zetten van de containers zo lang heeft geduurd is ook niet zo verwonderlijk, als u het materiaal ziet waar mee getakeld moet worden.
  
 

Het opnieuw opbouwen van de waterzuiveringsinstallatie verloopt vlot. De technische installatie wordt door Nico Broekhuizen opnieuw in elkaar gezet. Kees Heijns zorgt voor het nodige timmerwerk en afdichtingen van de containers. Henny Kühn neemt de elektrische installatie weer voor zijn rekening. Ze krijgen ook hulp van de plaatselijk “aannemer” Levente. Als de delegatie van het Pastoraal Fonds in Bilghez is kunnen Henk Maat, Jan Lindhout, Bernard Touber en Bram Boot (die als gast met een delegatie mee is) ook een handje helpen.
Voordat de bronpomp in de bronpijp kan worden gehangen wordt de bronpijp eerst tot 75 meter diep gereinigd. Tot een diepte van 75 meter wordt een slang in de bronpijp gebracht, waarbij tevens op de slang een luchtslang is geplakt. De compressor van de container wordt gebruikt om lucht in de bronpijp te blazen, waardoor het vuile (bruine) water door de slang naar boven wordt gedrukt. Al met al, blijkt de bronpijp over een lengte van ongeveer 2½ meter met ijzerdeeltjes te zijn vervuild. Nadat de bronpijp weer schoon is gemaakt kan de bronpomp in de bron(pijp) worden gehangen.
   

   
   
   

   

Zaterdag 30 september 2006
De filterinstallatie wordt eerst met water uit de bron gevuld en vervolgens wordt het systeem op de persluchtpomp aangesloten. Aan het borrelende water in de filterinstallatie wordt daarna het filterzand toegevoegd. Het reinigen van het opgepompte (drink)water kan in het zandfiltersysteem beginnen. De zuiveringsinstallatie is weer voor gebruik gereed.

Het glas (bekertje) met een heldere vloeistof (palinka) kon worden geheven.

In de week erna wordt gestart met het vullen van de buffertank en wordt de kwaliteit van het water getest. Het vullen van de drie reservoirs in het dorp blijkt moeilijker te zijn dan gedacht. Veel mensen hebben de buitenkranen nog open staan zodat het water er bij de mensen gelijk weer uitstroomt. Nadat alle kranen zijn dicht gezet kan het vullen van de drie reservoirs echt beginnen. Na één week hebben alle huizen weer stromend water. Daarna komt nog een week van inregelen en afstellen, zodat de waterzuivering de juiste hoeveelheid én kwalitatief goed water levert. Alle inwoners van Bilghez zeggen dat zij nu echt “wit” water uit de kraan krijgen.

Het Pastoraal Fonds wil namens alle inwoners van Bilghez, alle vrijwilligers die hebben meegewerkt aan het tot stand komen van de drinkwaterzuivering hartelijk bedanken voor al hun inspanningen.

(V.l.n.r. : Bernard Touber, Henk Maat, Jan Lindhout, Riet Geldof en Nico Broekhuizen)

Nawoord:
In 2007 is het gehele drinkwaterleidingsysteem inclusief de filterinstallatie overgedragen aan de watercommissie van Bilghez. Hiermee wordt ook de verantwoordelijkheid voor het gehele systeem wat betreft onderhoud e.d. door het Pastoraal Fonds overgedragen.
In 2010 heeft de gemeente Nusfalau, waar Bilghez toe behoort, het gehele drinkwatersysteem overgenomen om het weer over te dragen aan een drinkwatermaatschappij. Op die manier is de kwaliteit van het drinkwater en het onderhoud van systeem volledig voor de inwoners van Bilghez gewaarborgd.

Opgesteld door:

Henk Maat
december 2006